English
Hiện nay, nhờ sự tiến bộ về khoa học kỹ thuật, ngành công nghiệp bào chế dược phẩm đã cho ra đời nhiều dạng bào chế đặc biệt khác nhau nhằm cải thiện sinh khả dụng, giảm tác dụng phụ của thuốc cũng như giảm bớt số lần bệnh nhân cần dùng thuốc trong ngày. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả điều trị, ta cần lưu ý không được nghiền, nhai hoặc bẻ những loại thuốc này. Bên cạnh đó, việc lựa chọn thời điểm uống trước hay sau bữa ăn cũng có thể tác động lớn đến khả năng phóng thích dược chất của viên thuốc. Sau đây là hướng dẫn sử dụng một số thuốc có dạng bào chế đặc biệt đang được sử dụng tại bệnh viện:
Bảng 1. Danh mục các dạng thuốc bào chế đặc biệt và lưu ý khi sử dụng
| Thuốc/ Biệt dược | Dạng bào chế | Lưu ý đặc biệt |
| Tendirazol 20mg (Rabeprazole) | Viên nang bao tan trong ruột | Uống nguyên viên, không được cắn, nhai hay bẻ. Nên uống trước bữa ăn. |
| Betaloc ZOK 25mg | Viên nén phóng thích kéo dài | Viên nén có thể được chia thành các liều bằng nhau theo đường khắc.
Uống nguyên viên hoặc 1/2 viên đã chia vạch sẵn, không được nhau hoặc nghiền |
| Betaloc ZOK 50mg | Viên nén phóng thích kéo dài | Đường khắc giúp dễ bẻ để thuận tiện nuốt khi uống thuốc, không phải là để chia thành các liều bằng nhau.
Uống nguyên viên hoặc 1/2 viên đã chia vạch sẵn, không được nhau hoặc nghiền |
| Depakine 200mg | Viên nén kháng acid dạ dày | Nuốt trọn viên thuốc với nhiều nước. Tốt nhất là trong bữa ăn. Không được nghiền nát hay nhai. |
| Depakine Chrono 500mg | Viên nén bao phim phóng thích kéo dài | Nuốt trọn viên thuốc với nhiều nước. Tốt nhất là trong bữa ăn. Không được nghiền nát hay nhai.
Viên thuốc có khắc vạch ở giữa, có thể bẻ đôi nếu cần. |
| Diamicron MR
30mg/ 60mg (Gliclazide) |
Viên nén phóng thích biến đổi | Gliclazide được hấp thu hoàn toàn và không phụ thuộc vào bữa ăn.
Liều hàng ngày có thể thay đổi từ 1 đến 4 viên mỗi ngày, nghĩa là từ 30 tới 120mg dùng đường uống một lần lúc ăn sáng. |
| Duspatalin 200 mg (Mebeverine) | Viên nang cứng phóng thích kéo dài | Nên uống thuốc với cốc nước trước khi ăn. Không nên nhai viên thuốc vì lớp bao có mục đích để đảm bảo cơ chế phóng thích kéo dài. |
| Imdur 60mg (Isosorbide 5- mononitrate) | Viên nén phóng thích kéo dài. Cấu trúc khung bằng matrix hoàn toàn trơ trong dịch tiêu hóa nhưng thường bị phân rã dưới ảnh hưởng của nhu động ruột khi tất cả hoạt chất đã được phóng thích. | Toàn bộ viên hoặc 1/2 viên không được nhai hoặc nghiền và nên uống cùng với nhiều nước.
Đôi khi cấu trúc matrix của viên có thể đi qua hệ tiêu hóa mà không phân rã và có thể nhìn thấy trong phân nhưng điều này không chứng tỏ là thuốc đã bị giảm tác dụng. Sự hấp thu không bị ảnh hưởng đáng kể bởi thức ăn |
| Lanzonium 30mg (Lanzoprazole) | Viên nang bao tan trong ruột | Uống nguyên viên, không được cắn, nhai hay bẻ. Nên uống trước bữa ăn. |
| Natrilix SR 1.5mg (Indapamide) | Viên nén phóng thích kéo dài | Nuốt nguyên viên với nhiều nước, không nhai |
| Nexium 20mg/ 40mg (Esomeprazole) | Viên nén kháng acid dạ dày | Uống nguyên viên, không được cắn, nhai hay bẻ. Nên uống trước bữa ăn. |
| Nifedipine retard 20mg | Viên nén phóng thích kéo dài | Uống nguyên viên, không được cắn, nhai hay bẻ |
| Omesel 20mg (Omeprazole) | Viên nang bao tan trong ruột | Uống nguyên viên, không được cắn, nhai hay bẻ. Nên uống trước bữa ăn. |
| Pantoloc 40mg (Pantoprazole) | Viên nén kháng acid dạ dày | Uống nguyên viên, không được cắn, nhai hay bẻ. Nên uống trước bữa ăn. |
| Pentasa 500mg (Mesalazine) | Viên nén giải phóng chậm | Không phụ thuộc vào việc dùng cùng thức ăn. Không được nhai viên nén Pentasa.
Để giúp nuốt trọn viên thuốc, có thể phân tán viên thuốc trong khoảng 50ml nước lạnh. Khuấy và uống ngay lập tức. |
| Tardyferon B9 (Sắt
– acid folic) |
Viên nén phóng thích kéo dài | Nuốt cả viên. Không ngậm, nhai hoặc giữ viên thuốc trong miệng.
Thuốc nên được uống trước bữa ăn với một ly nước đầy tuy nhiên thời gian dùng thuốc có thể được điều chỉnh tùy thuộc độ dung nạp của cơ quan tiêu hóa. |
| Theostat LP 100mg (Theophylline) | Viên nén giải phóng chậm | Việc giải phóng thuốc hoàn toàn độc lập với những thay đổi pH dạ dày – ruột và không bị ảnh hưởng bởi thời điểm dùng thuốc so với bữa ăn. |
| Vastarel MR 35mg (Trimetazidine) | Viên phóng thích biến đổi | Đặc tính dược động học của vastarel MR không bị ảnh hưởng bởi thức ăn. |
| Voltaren 50mg (Diclofenac natri) | Viên nén không tan trong dạ dày | Uống tốt nhất là trước bữa ăn. |
| Voltaren SR 75mg (Diclofenac natri) | Viên nén phóng thích kéo dài | Nên nuốt toàn bộ viên thuốc với thức uống, tốt nhất là trong bữa ăn và không được bẻ hay nhai |
| Xatral XL 10mg (Alfuzosin) | Viên nén phóng thích kéo dài | Nuốt trọn vẹn viên thuốc với một ly nước. Không được cắn, nhai, dập nát hoặc nghiền thành bột.
Nhiều nghiên cứu cho thấy sinh khả dụng của thuốc tăng khi được dùng sau bữa ăn. |
