NSAID VÀ NGUY CƠ TIM MẠCH

Tại cuộc họp lần thứ 177 của Ủy ban Phản ứng có hại của thuốc (New Zealand) (MARC), nhiều nghiên cứu mới về tính an toàn trên tim mạch khi sử dụng các thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) đã được công bố. Trong đó bao gồm hai thử nghiệm lâm sàng chủ đạo và hai nghiên cứu quan sát cỡ mẫu lớn sử dụng nguồn cơ sở dữ liệu chăm sóc sức khỏe. Bênh cạnh đó, còn có hai phân tích tổng hợp các nghiên cứu trước đó, một nghiên cứu về chăm sóc sức khỏe bệnh nhân Đan Mạch về nguy cơ ngưng tim khi xuất viện do NSAID và một nghiên cứu có đối chứng nhằm đánh giá nguy cơ nhập viện do suy tim nặng ở những người mới dùng NSAID.

MARC đã xem xét qua các nghiên cứu và đưa ra kết luận rằng: Hiện tại không thể phân biệt NSAID theo nguy cơ tim mạch của từng thuốc. Tất cả NSAID cổ điển hay chọn lọc COX- 2 đều làm tăng nguy cơ tim mạch và nguy cơ này tăng lên khi sử dụng ngắn hạn và dài hạn. Độ chọn lọc của COX là tương đối, không phải tuyệt đối:

Các NSAID được chia làm 2 nhóm: NSAID truyền thống không chọn lọc và chất ức chế chọn lọc COX-2. Những so sánh giữa NSAID truyền thống và chất ức chế chọn lọc COX- 2 thường được thự hiện trong các nghiên cứu lâm sàng, tuy nhiên, có nhiều sự chồng chéo giữa hai nhóm về mức độ ức chế COX-2. VD: Trong các NSAID truyền thống, indomethacin và naproxen tương đối chọn lọc trên COX-1, trong khi diclofenac và meloxicam tương đối chọn lọc trên COX-2. Ngoài ra, celecoxib (thuốc ức chế chọn lọc COX-2) và diclofenac (một NSAID truyền thống) có mức độ chọn lọc trên COX-2 tương đương nhau.

Mức độ ức chế COX-1 và COX-2 có thể thay đổi trong khoảng thời gian dùng thuốc, tùy thuộc vào hiệu lực và thời gian bán hủy trong huyết tương của NSAID. Đối với diclofenac, mức độ ức chế COX-1 giảm xuống khi nồng độ thuốc trong huyết tương giảm còn mức độ ức chế COX-2 thì không tăng lên. Ngược lại, đối với ibuprofen và naproxen, mức độ ức chế COX- 1 luôn cao hơn nhiều so với mức độ ức chế COX-2 trong suốt thời gian dùng thuốc.

Khi COX-2 bị ức chế nhiều hơn so với COX-1, chất kích thích tạo huyết khối nhiều hơn chất chống huyết khối, do đó làm tăng nguy cơ biến cố bất lợi do huyết khối tim mạch. Sự chọn lọc COX tương đối cũng ảnh hưởng đến phản ứng có hại trên đường tiêu hóa của NSAID. Khuyến cáo cho nhân viên y tế:

• Tránh sử dụng NSAID cho bệnh nhân ở những bệnh nhân mắc bệnh tim mạch và những người có yếu tố nguy cơ tim mạch.
• Trường hợp cần thiết phải sử dụng, cần sử dụng ở liều điều trị thấp nhất trong thời gian ngắn nhất có thể.
• Thông báo cho bệnh nhân, kể cả những bệnh nhân không có tiền sử tim mạch về nguy cơ tim mạch của NSAID và những triệu chứng, dấu hiệu cần chú ý.

Nguồn:

1. https://www.medsafe.govt.nz/profs/PUArticles/June2019/NSAIDs-and-cardiovascular-risk.htm
2. Trung tâm DI & ADR Quốc gia, Prescriber Update (New Zealand): Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và nguy cơ tim mạch.